De Middeleeuwsche Keuren der Stad Brielle.

Door: Jager, H. de (ed.).

❮ ❯

• ISBN:
• Uitgever: Den Haag : Martinus Nijhoff,1901. Orig. printed wrappers.. 430 pp. (Werken der Vereeniging tot Uitgaaf der Bronnen van het Oud-Vaderlandsche Recht, 2e reeks, deel 2). Net exemplaar. Conditie: goed
• Taal: ------------------
• Categorie:
• Details: Conditie: goed. RECHT
• Extra informatie: - Verzameling van de stedelijke keuren (wetgeving) en voorboden van Brielle, van de 14e t/m 16e eeuw. Brielle, gelegen op het eiland Voorne in Zuid-Holland, was in de middeleeuwen een belangrijke vestingstad en havenplaats, met een actieve visserij, haringhandel en markten. De stad verwierf stedelijke vrijheden en stelde eigen keuren op, waarmee zij haar rechtspraak en economische leven kon regelen. Het werk is opgebouwd rond vier hoofddelen: twee verzamelingen van voorboden (mondelinge of vroegtijdig schriftelijk vastgelegde stedelijke verordeningen) en twee keurboeken (gesystematiseerde stedelijke wetten), aangevuld met een uitgebreide inleiding en toelichting. Het eerste onderdeel betreft de voorboden uit 1346 (p. 21-34). Deze regels, die mondeling zijn afgekondigd voordat er een formeel keurboek werd opgesteld, bieden een zeldzaam en gedetailleerd inzicht in het gewoonterecht dat destijds in Brielle gold. Ze vormen het oudst bekende juridische materiaal van de stad en geven een indruk van de wijze waarop men lokale regelgeving organiseerde nog vóór codificatie gebruikelijk werd. Daarop volgt de verzameling voorboden uit 1405 (p. 35-42), een latere groep regels die vermoedelijk dienden als aanvullingen op of verduidelijkingen van de inmiddels bestaande keuren. Deze documenten tonen hoe het recht evolueerde in reactie op veranderende omstandigheden en behoeften binnen de stad. Het derde en meest omvangrijke onderdeel is het oude keurboek (p. 43-204). Dit vormt de feitelijke kern van het werk en bestaat uit een systematische weergave van de keuren - lokale wetten en verordeningen - die het maatschappelijk, economisch en bestuurlijk leven in Brielle regelden. De hoofdstukken zijn thematisch geordend en bestrijken een breed scala aan onderwerpen, zoals het verkrijgen van poorterschap en de bijbehorende burgerrechten, verboden op wapendracht en vechtpartijen, het maken van vrede en de regeling van gijzelaars, visserij en visverkoop op de markt, vleeskeuring, brandpreventie, marktvrijheid en voedselvoorziening. Ook zaken als havenregulering, het gebruik van aanlegplaatsen, regels voor het overwinteren van schepen, bieropslag en -verkoop, handelsvrijheid, accijnzen, stedelijke belastingen (waaronder een accijnsordonnantie van 16 mei 1445), religieuze gebruiken, ambachten zoals schoenmakers en lijnslagers, hygiëne, de turfhandel, haringmarkten, jaarmarkten, tolgelden en boetes komen aan bod. Deze bepalingen geven een veelzijdig beeld van het stedelijke leven en bestuur in een Hollandse stad tijdens de middeleeuwen. Het vierde onderdeel, het nieuwe keurboek (p. 215-427), staat bekend als het Nyeuw Kuerbouck en werd opgesteld vanaf 1527. De verordeningen in dit deel werden bijgehouden tot 1571 en weerspiegelen de verdere ontwikkeling van Brielle in een tijd waarin de stedelijke autonomie afnam en de invloed van bovenlokale overheden toenam. Toch toont dit deel nog duidelijk het karakter van stedelijke zelfregulering, met bijzondere aandacht voor economische en bestuurlijke kwesties in een veranderende politieke context. In het voorwoord en de toelichting wordt de herkomst, structuur en relevantie van de gebruikte bronnen geschetst. De oudst bekende verzameling voorboden uit 1346 is afkomstig uit de Koninklijke Bibliotheek te 's-Gravenhage (HS S.84), waar zij bewaard wordt in een 18e-eeuws halflederen bandje onder de titel Handvesten van den Briel. Deze documenten zijn van grote waarde voor de rechtsgeschiedenis van Holland, omdat zij inzicht geven in de overgang van mondeling gebruiksrecht naar gecodificeerd stedelijk recht, zoals dat in Brielle tot stand kwam. Al met al biedt dit werk niet alleen een juridisch overzicht, maar ook een levendig beeld van het dagelijks leven, de organisatie van markten en ambachten, en de bestuurlijke ordening van een middeleeuwse havenstad.
• € 35.00